Hersenactiviteit
Als we informatie aan anderen overdragen dan kun je dat op twee verschillende manieren doen:

  1. Je draagt informatie – zoals feiten, argumenten en analyses – op een gortdroge manier over. Dit is puur rationeel en hierbij komt geen enkele emotie kijken.
  2. Je gebruikt verhalen met daarin je kernboodschap verwerkt (oftewel: storytelling). Je draagt zo niet alleen informatie over, maar benut ook de vele andere positieve effecten die storytelling met zich meebrengt.

Kijk eens naar de twee infographics hieronder. Op de bovenste infographic wordt informatie op een rationele manier overgedragen, terwijl de onderste infographic de geactiveerde hersengebieden toont wanneer informatie via storytelling wordt overgedragen.

Op de bovenste infographic is te zien dat alleen het centrum van Broca – belangrijk voor de spraak in het algemeen – en het centrum van Wernicke – belangrijk bij het begrijpen van taal – geactiveerd worden. Bij rationele informatieoverdracht worden er dus slechts twee hersengebieden geactiveerd.

Als we naar de onderste infographic kijken dan zien we dat door storytelling in ieder geval zeven gebieden in de hersenen worden geactiveerd:

  • Het centrum van Broca – belangrijk voor de spraak in het algemeen.
  • Het centrum van Wernicke – belangrijk voor het begrijpen van taal.
  • Motorische cortex – aansturen van bewegingen.
  • Auditieve cortex – verwerken van geluidsprikkels.
  • Visuele cortex – zet visuele waarnemingen om in beelden.
  • Somatosensorische cortex – verwerkt sensorische informatie zoals tast en pijn.
  • Prefrontale cortex – speelt een rol bij plannen, sociaal gedrag en impulsbeheersing.

Een duidelijk verschil dus. Het is dan ook niet verwonderlijk dat storytelling veel meer voordelen met zich meebrengt dan een droge informatieoverdracht.

Voordelen van storytelling
Leuk dat er tijdens storytelling zeven gebieden in de hersenen geactiveerd worden, maar wat betekent dit in gewone mensentaal? Wat zijn nu de echte voordelen?

  • Storytelling is gemakkelijk visualiseerbaar.
    Onze rechterhersenhelft denkt in beelden. Door verhalen te vertellen wordt het voor de luisteraar gemakkelijk om een beeld te vormen van de situatie. Dit heeft een positief effect op de emotionele betrokkenheid die de ander heeft bij jou en je verhaal.
  • Storytelling synchroniseert de hersenen van de luisteraar en verhalenverteller.
    Als we naar verhalen luisteren, dan worden bij de luisteraar dezelfde hersengebieden geactiveerd als bij de verhalenverteller. Dit betekent dat als het verhaal goed verteld wordt, we de emoties ervaren die de verhalenverteller wil dat we ervaren. Hierdoor kunnen we onszelf met de verhalenverteller of zijn personages identificeren. Dit heeft een positief effect op de emotionele betrokkenheid van de luisteraar.
  • Storytelling grijpt onze aandacht.
    In een goed verhaal zit een conflict en dit creëert spanning. Van nature luisteren we graag naar zulke verhalen waar spanning in zit. Dit komt door het gegeven dat ons reptielenbrein voortdurend op zoek is naar veiligheid. Als een verhaal met ‘spanning’ verteld wordt dan grijpt dit onze aandacht vanuit een overlevingsmechanisme. Vanuit dit perspectief ben je als verhalenverteller dus relevant. Je leert de ander een les en behoedt ze voor gevaar.
  • Storytelling helpt ons informatie beter te herinneren.
    Doordat er bij storytelling veel meer hersenactiviteit is, wordt het ook veel makkelijker om informatie op te slaan en het te herinneren. En wat je natuurlijk wilt als ondernemer, is dat een klant aan jouw woorden of verhaal denkt als hij of zij met een bepaald probleem zit. Verhalen helpen hierbij.
  • Storytelling overstijgt culturele verschillen.
    Verhalen zijn universeel en dus niet afhankelijk van een bepaalde cultuur. Dit betekent dat je verhaal bij iedereen op dezelfde manier binnenkomt. Ongeacht de nationaliteit of achtergrond van de persoon in kwestie.
  • Storytelling helpt complexe zaken begrijpelijk te maken.
    Verhalen hebben de kracht om verbanden te leggen. Metaforen zijn hiervoor uitermate geschikt. Metaforen zijn mini verhalen die een duidelijk verband leggen tussen twee verschillende zaken.
  • Storytelling creëert empathie.
    Misschien wel het belangrijkste voordeel van storytelling is dat we door het vertellen van verhalen empathie bij de luisteraar kunnen opwekken. Empathie zorgt voor een band. Er ontstaat vertrouwen en er komt een emotionele connectie tot stand.

Storytelling heeft, zoals je ziet, vele voordelen ten opzichte van een feitelijke en droge informatieoverdracht. Het punt waar ik nu nog iets dieper op wil inzoomen is de relatie tussen storytelling en emoties.

Storytelling en emoties
Neuro-econoom Paul Zak keek ooit tijdens een vliegreis de film Million Dollar Baby. De film raakte hem diep. Dit stimuleerde hem uiteindelijk om het volgende neurowetenschappelijke experiment uit te voeren:

Naar aanleiding van de ervaring die ik had tijdens het kijken van Million Dollar Baby vroeg ik me af of films, naast directe persoonlijke interactie, ook een afgifte van oxytocine kunnen stimuleren.

Oxytocine wekt empathische gevoelens op en vermindert mogelijk de stress. Het is dus gunstig als je met je storytelling het oxytocine-gehalte van de lezer/toehoorder weet op te krikken.

Om dit te testen heeft mijn collega Jorge Barraza een verzameling korte video’s bewerkt, met beelden verkregen van het St. Jude Children’s Research Hospital. In een versie is een vader te zien die tegen de camera praat terwijl zijn twee jaar oude zoon Ben, die een hersentumor heeft, op de achtergrond zichtbaar is. Dit videoverhaal heeft een dramatische inslag, waarin de vader moeite heeft om met zijn zoon contact te maken, hoewel hij weet dat zijn zoon nog maar een paar maanden te leven heeft. De video eindigt met het beeld dat de vader eindelijk de kracht vindt om met zijn zoon een diepe emotionele connectie te maken, vlak voordat de zoon zijn laatste adem uitblaast.

We hebben ook een video samengesteld waarin dezelfde vader en zoon een dagje naar de dierentuin gaan. In deze versie worden kanker en de aankomende dood niet expliciet benoemd, maar de zoon is wel kaal (door de chemotherapie) en hij wordt in deze video de ‘miracle boy’ genoemd. In het filmpje ontbreekt de typische spanning die vaak bij dit soort dramatische verhalen wel aanwezig is. Deze versie werd gebruikt als controle verhaal om te kijken wat een minder dramatische versie met de hersenen van de kijker doet.

Paul en zijn team hebben dit experiment vervolgens meetbaar gemaakt. Ze hebben een testgroep opgetrommeld en de groep opgesplitst. De ene helft kreeg de dramatische versie te zien en de andere helft de minder dramatische versie. Voorafgaand aan het kijken van de film werd bloed afgenomen en na het kijken van de film nogmaals. Uit de bloedanalyse bleek dat na het kijken van de film het gehalte oxytocine (empathie) en het gehalte cortisol (concentratie) waren toegenomen bij de groep die de dramatisch versie had gezien, terwijl deze waarden bij de andere groep min of meer hetzelfde waren gebleven.

De conclusie van Paul Zak is dat het allemaal neerkomt op goede storytelling. Je kan een uitgebreid verhaal vertellen, maar als er onvoldoende spanning in het verhaal zit zal de gewenste hersenactiviteit uitblijven.

Storytelling is the way to go
Zoals je hebt kunnen lezen in deze blog zijn de voordelen van storytelling ten opzichte van het opdreunen van droge feiten enorm.

Het is voor jouw als ondernemer dus cruciaal om beter te worden in het vertellen van verhalen. Deze blog Hoe vertel ik een boeiend verhaal? helpt je daarmee op weg.