In de praktijk maak ik vaak mee dat ondernemers niet goed kunnen benoemen wat hun doelen zijn. Zowel hun persoonlijke- als zakelijke doelen hebben ze niet duidelijk voor ogen. Keer op keer verrast dit me. Hoe kun je optimaal presteren en het beste uit je business halen als je je doelen niet scherp hebt? Dat is echt onmogelijk! Zoveel ondernemers klooien maar wat aan. Hoe zit het met jou? Ben jij een ondernemer die zijn doelen wel scherp heeft gesteld?
Als ondernemers mij inhuren voor coaching, dan is de eerste stap dat we samen kraakheldere doelen formuleren. Doelen vormen het fundament waarop je al jouw keuzes baseert. Ze geven houvast aan het evaluatieproces. Hoe kun je evalueren en bijsturen als je niet precies weet wat je wilt bereiken? Voor het stellen van doelen maak ik gebruik van de SMART methode.
De vijf principes van SMART doelen
SMART is een acroniem waarvan de letters staan voor: Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Relevant en Tijdgebonden. Hoewel SMART uit een vast raamwerk bestaat, wordt er in de praktijk op verschillende manieren mee gewerkt. Ik geloof dat als je kraakheldere doelen wilt formuleren, je ook kraakhelder moet zijn over de manier waarop je dit doet. Ik daag je uit om nu minimaal één doel te kiezen en deze SMART te maken. Hoe je deze doelen SMART maakt beschrijf ik hieronder.
Specifiek: formuleer een kraakhelder doel
Duidelijke doelen geven richting aan de keuzes die je moet maken. Formuleer je doel daarom op zo’n manier dat er realisatiekracht in zit. ‘Ik wil graag binnen 12 weken mijn streefgewicht van 78 kg behalen’ heeft een hele andere manifestatiekracht in zich dan: ‘Binnen twaalf weken behaal ik mijn streefgewicht van 78 kg.’ Omschrijf je doelen zo krachtig dat er geen speld tussen te krijgen is.
- Binnen twaalf weken behaal ik mijn streefgewicht van 78 kg.
- Binnen acht maanden publiceer ik een boek met oplossingen voor mijn klanten.
- Het komende jaar stijgt de omzet van mijn business met 48%.
- Wat is jouw doel?
Meetbaar: maak je doel kwantificeerbaar
Kwantificeerbaar wil zeggen dat je een waarde (nummer, tijdseenheid of percentage) aan je doel koppelt. Bij de voorbeelden van specifieke doelen heb ik al een waarde aan het eindresultaat gekoppeld. Daarnaast is het belangrijk om het proces ook kwantificeerbaar te maken. Op deze manier meet je de progressie en kun je waar nodig direct bijsturen.
Je doelen maak je kwantificeerbaar met behulp van KPI’s (key performance indicators). Een KPI bepaal je altijd vooraf, zodat je precies weet wat je wilt meten. Als het goed is heb je bij het formuleren van je doel bij het eerste principe ‘specifiek’ al een KPI aan het eindresultaat gekoppeld. Zo niet, doe dat dan eerst en ga dan pas verder met de proces KPI’s. Afhankelijk van je doel en wat je wilt meten kan een proces meerdere KPI’s bevatten. Omschrijf nu de KPI’s.
- Binnen twaalf weken behaal ik mijn streefgewicht van 78 kg. Iedere maandagochtend heb ik een weegmoment en ben ik 0,5 kg afgevallen.
- Binnen acht maanden publiceer ik een boek met oplossingen voor mijn klanten. De eerste zes maanden van dit proces schrijf ik iedere dag minimaal een half uur. Binnen drie maanden heb ik een redacteur gevonden die mijn boek wil uitgeven.
- Het komende jaar stijgt de omzet van mijn business met 48%. Iedere laatste dag van het kwartaal zijn we 12% gegroeid. Voor datum (x) plaatsten we een vacature op onze website om een senior sales manager aan te trekken.
- Welke KPI’s koppel jij aan jouw doel?
Acceptabel: stel een uitdagend doel maar blijf realistisch
Als je volgend jaar met een space shuttle de ruimte ingeschoten wilt worden om Mars te bezoeken dan is je doel niet realistisch. Ik hou van dromen, heb torenhoge ambities, maar ben ook een realist. Het doel wat je jezelf stelt moet haalbaar zijn. Er is niets mis met de ambitie om naar Mars te gaan. Maar zie dit dan als een levensmissie. Een missie die je niet binnen een jaar tijd zult voltooien. Als je echt naar Mars wilt is de eerste stap om bijvoorbeeld als doel te stellen om astronaut te worden. Dat is veel realistischer. In deze fase doe je een reality check. Is mijn doel haalbaar? Als je doelen stelt waarvan je van tevoren weet dat ze onhaalbaar zijn, creëer je veel frustratie voor jezelf.
- Waarom is het gestelde doel acceptabel voor je?
Relevant: kies een doel dat belangrijk voor je is
Een doel moet relevant voor je zijn. Met andere woorden: het doel moet in lijn liggen met datgene wat echt belangrijk voor je is. Een doel zonder betekenis mist emotionele daadkracht. Onze emoties zijn de superkrachten die ervoor zorgen dat we gecommitteerd zijn om ons doel te realiseren.
- Waarom is het gestelde doel relevant voor je?
Tijdsgebonden: koppel een startdatum en een deadline aan je doel
Je hebt een startdatum en een deadline nodig wanneer je een effectief doel wilt opstellen. Zonder een duidelijk tijdsbestek zweeft je doel ergens in het luchtledige. Het is op deze manier onduidelijk op welk moment het proces van start gaat en voor wanneer je doel gerealiseerd moet zijn. Een starttijd en een deadline geven structuur, houvast en verhogen je productiviteit.
- Wat is de start- en realisatiedatum van je gestelde doel?
Word een persoon die doelen realiseert
Je doel SMART maken is de eerste stap in het realiseren ervan. Stap twee is dat je massaal actie gaat ondernemen om zodoende momentum te creëren. SMART zegt in mijn visie niets over ‘hoe’ je je doel moet realiseren, maar helpt je wel met het scherpstellen ervan.
Als je je doel scherp hebt gesteld volgens de SMART methode is de volgende stap om je strategie te bepalen hoe je dit doel gaat realiseren. Welke actie ga je ondernemen? Welke software tools ga je gebruiken? Welke expertise wil je inhuren? Welke coaching heb je nodig?
Start nu eerst met het scherpstellen van je doelen via de SMART methode en onderneem daarna massaal actie. Als je het handig vindt om je SMART doelen in te vullen op een digitale worksheet, dan kun je deze hier downloaden: Maak je doelen SMART.
